دیوار بزرگ گرگان: سن‌یابی به روش رخشانی بخشی از دیوار

دیوار بزرگ گرگان از شرق دریای خزر آغاز می‌شود و بعد از عبور از شمال آق‌قلعه، گمیشان و شمال گنبد تا کوه‌های گلیداغ در شمال شرق کلاله ادامه می‌یابد و در کوه‌های پیش‌کمر (ترکمن) محو می‌شود.  پژوهش‌‌های باستان‌شناسی به‌منظور شناسایی و به نقشه کشیدن دیوار گرگان 120 سال پیش ازسوی ژاک دمورگان آغاز شد.سپس آرندر۱۳۱۲، اریک اشمیت در ۱۳۱۶، محمد یوسف‌کیانی در ۱۳۵۰و دیگران تا سال 1357 آن را ادامه دادند. از ۱۳۵۷ تا ۱۳۷۸ (تشکیل استان گلستان) این پژوهش متوقف ماند. با شروع ساخت سد گلستان (سال 1378)، دیوار گرگان مورد توجه قرار گرفت و بعد از 1381 کاوش‌‌ها آغاز شد و تاکنون ادامه یافته‌است. این تحقیقات نشان داده است این دیوار با حدود ۲۰۰ کیلومتر طول، بزرگ‌ترین دیوار آجری جهان و بزرگ‌ترین دیوار دفاعی جهان پس از دیوار چین است. دیوار گرگان شامل حداقل 33دژ دفاعی است که احتمالا محل استقرار سربازان بوده استتقریبا در سراسر دیوار و در جلوی آن خندق یا کانال انتقال آب به عمق بیش از پنج متر وجود داشته است که آب را از طریق رودخانه «گرگان رود» به سمت خندق و کوره‌‌های آجرپزی و زمین‌‌های پایین‌دست هدایت می‌‌کرده استمتاسفانه به‌جز بخش‌‌های کوچکی از دیوار بزرگ گرگان که در زیر خاک مدفون مانده، تقریبا تمام این دیوار در طول سال‌ها براثر عوامل طبیعی و انسانی از میان رفته است. بااین‌حال خوشبختانه امکان احیای بخش‌هایی از این دیوار وجود دارد. در مورد زمان ساخت دیوار نظرات مختلفی داده شده است که از 4 قرن قبل از میلاد تا 6 قرن پس از میلاد را پوشش می‌‌دهد.  لذا تعیین قدمت این دیوار اهمیت بسیاری دارد. چنانچه سن ساخت دیوار تعیین می‌‌شد پاسخ بسیاری پرسش‌ها آسان می‌‌شد. به همین علت با حضور در منطقه اقدام به نمونه برداری برای سن‌یابی کردیم. در 1384 (2005) سه نمونه رخشانیو یک نمونه رادیوکربن مورد بررسی قرار گرفت.نتایج سن‌یابی دوران ساخت این دیوار را در زمان ساسانیان نشان می‌‌دهد و این سن‌‌های مطلق به باستان‌شناسان و تاریخ‌دانان فرصت داد تا نظریه‌‌های علل و چگونگی ساخت دیوار را  دقیق‌تر بیان کنند.  با توجه به اهمیت دیوار گرگان این مقاله کوشش دیگری است تا ضمن توضیح عملیات سن‌یابی، این دیوار را به مردم بشناساند